BAADHI YA DUAA NA ADHKAAR MUHIMU

Ummu Nasra  Kuna mambo mengi ya wazi kabisa ambayo sheria yameyakataza katika Uislamu na jamii imeghafilika nayo.  Mambo hayo huchangia  kuharibika na kuhatarisha mfumo  mzima wa kiislam ndani ya majumba. Miongoni mwa yenye kuhatarisha ni haya yafuatayo: 1. TELEVISHENI (TV) - LUNINGA. Televisheni kama inavyojuilikana (TV) ni chombo ambacho hakikosekani katika kila nyumba.  Kama kitatumika vizuri chombo hicho kwa mambo ya kheri yenye kuzidisha imani, kupeleka dini mbele, kukuweka mbali na maasi na kuhifadhi dini ya mja kinaweza kuleta faida.  Na kama kitatumika vibaya kinaweza kuathiri familia kwa asilimia kubwa kabisa.Ukweli ni kuwa kuangalia TV kuna madhara mengi na makubwa kuliko faida. Familia za kiislam zinaogelea kwa kasi kubwa bila ya kujali au kuona mabaya ya chombo hicho. Tuchukue mfano mdogo tu wa athari za televisheni kwa watoto kama utafiti huu mdogo uliofanyika hapa Uingereza unavyofafanua. Watoto wenye kuangalia televisheni kwa zaidi ya masaa mawili kila siku wanakabiliwa na hatari ya kupatwa na ugonjwa wa athma. Uchunguzi huo umeonyesha kuwa, kuangalia televisheni kwa muda mrefu kunaleta uwezekano wa kupata athma uongezeke mara mbili kwa watoto. Jinsi mfumo wa kupumua unavyofanya kazi wakati mtoto anapokaa tu bila kufanya chochote, hupelekea kutokea mabadiliko katika mapafu pamoja na magojwa mengine ya kupumua ikiwemo athma. Unene wa kupita kiasi pamoja na kutokufanya mazoezi kunakosababishwa na kuangalia muda mrefu televisheni hupelekwa kutokea hali hiyo Wataalamu wamesema kuwa, kuishi maisha ya kutokuwa na harakati yoyote katika umri mdogo hupelekea kuongezeka uwezekano wa hatari ya kupata athma ukubwani.Hivyo wamewashauri wazazi kuwashajiisha watoto wao kufuata maisha ya kawaida ya kuwa na mishughuliko na kupunguza muda wanaoutumia kuangalia TV. Wataalamu wa Uingereza wametoa taarifa hiyo baada ya kuwafanyia uchunguzi watoto 3,000  kuanzia wale waliozaliwa mpaka walio na miaka 11. Hasara moja ya kupoteza muda kuangalia TV inaweza kuzaa makosa mengi ndani yake.  Kuona na kusikiliza kuna wavutia wengi na kuwafanya watu kutawaliwa na tabia hiyo na kutoweza kuiepuka. Hakuna shaka kuwa jamii hasa watoto imeathirika sana na jambo hili.  TV inasababisha kwa kiasi kikubwa watoto wa Kiislamu kutumbukia katika tabia zisizo na maadili, ulevi, uzinzi, kukosa heshima, kujinasibisha na uzungu na mengi mengine maovu tunayoyaona katika jamii zetu.  Yote hayo wanayaona na kujifunza moja kwa moja kutoka kwenye TV.Mtu huhisi kuwa anapoteza wakati tu kujistarehesha na TV, anayakata masaa na dakika kwa ajili ya chombo hicho, ni makosa!!.   TV si chombo cha starehe, bali ni chombo kinachotumika kuchochea hisia, kubadilisha muelekeo na utiifu wa mtu. Na ndiyo hali halisi ndugu yangu Muislamu kama bado hujatanabahi.Yafaa Waislamu tuzinduke na kuziona faida chache na hasara nyingi za chombo hiki.  Kama tunaona ni neema hakika tutakuja kuulizwa namna tulivyoitumia.  [At-Takaathur 102:8] ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ - 102:8 Kisha mtaulizwa siku hiyo juu ya neema mlizopewa mlizitumiaje. Na kwa hakika hata  masikio na macho tunayoyatumia kwa chombo hicho pia tutakuwa ni wenye kuulizwa. Hivyo ni juu yetu kuchagua ni kipi cha kutizama. [Al-Israa 17:36].  وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ ۚ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَٰئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا - 17:36 Hakika masikio na macho na moyo, hivyo vyote vitaulizwa Tv ni kama upanga ukiutumia vizuri unaweza kuleta faida na ukiitumia vibaya unaweza kuleta madhara makubwa.  Kwa mfano mtu akiweza kuidhibiti na kuangalia kwa nadra kwa vipindi vya kheri vyenye kwenda sambamba na dini yetu inaweza kukubalika, bali ni wachache wenye kufanya hivyo.  Wengi wao wameogolea na kuangalia tu bila hata ya kujali faida na hasara zake, na hii ndio iliopelekea madhara kuwa mengi kuliko faida.  Miongoni mwa madhara ya TV ni:- Kunapoteza wakati bure na kupuuza mengi ya wajibu- Inaeneza tamaduni za kikafiri kama ni njia moja ya kuigwa katika maisha- Inaeneza upotofu na uhuru kwa kupitia katika michezo, nyimbo matangazo yasiyo ya heshima ambayo hupelekea watizamaji kutumbuka na tabia hizo za kijinga.- Mazoea ya kuangalia TV yanaharibu akili na kuathiri afya ya mja. Hivyo kama kuna watu wazuri wenye kumuogopa Allah  Subhaanahu Wata’ala na kuonyesha mazuri yenye faida bila ya kukiuka mipaka ya Allah, basi unaweza kuangalia na ni jambo la kupendeza kwa wengi. Ni vyema kuchunga aina gani ya vipindi tunavyoangalia ndani ya majumba yetu.Ni wajibu wa kila mtu kueleweka wazi madhara na faida ya kifaa hichi ili tuweze kukitumia vyema ama kujiepusha nacho kabisa ikiwa tutashindwa kuweka vidhibiti katika majumba jinsi chombo hiki kitumike katika kunufaisha, kuelimisha na kuleta faida na si kuharibu, kupoteza muda na kupelekea jamii iliyozugika na hatimaye kupotoka na kupotosha wengine. Inaendelea IshaAllah.

Ummu Nasra  UTANGULIZIHakika shukrani zote ni zake Allaah Subhaanahu Wata’ala, tunaemshukuru, tunaemtegemea, kumtaka msamaha na kutubu kwake. Tunajikinga Kwake Allaah Subhaanahu Wata’ala kutokana na shari za nafsi zetu na makosa ya matendo yake. Mwenye kuongolewa na Allaah hakuna wa kumpotoa, na mwenye kumpotoa hakuna wa kumuongoa. Rehma na Amani ziwe juu ya kipenzi chetu Muhammad SwallaAllahu ‘Alayhi wa Aalihi wa Sallam.‘Amma Ba’ad Nyumba ni neema kubwa ambayo mwanadamu amebarikiwa, وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّن بُيُوتِكُمْ سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ الْأَنْعَامِ بُيُوتًا تَسْتَخِفُّونَهَا يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَيَوْمَ إِقَامَتِكُمْ ۙ وَمِنْ أَصْوَافِهَا وَأَوْبَارِهَا وَأَشْعَارِهَا أَثَاثًا وَمَتَاعًا إِلَىٰ حِينٍ - 16:80 Na MwenyeziMungu amekujaalieni majumba yenu yawe maakaazi (yenu) [An-Nahl 16:80] Kuweka mazingira sahihi ndani ya majumba ni jukumu la kila muislam mume na mke, na ni lazima mazingira hayo yaoane sambamba na sheria alizotuwekea Allah Subhanahu wa Ta’ala. Moja kati ya njia ya kuyafikia hayo ni kuepukana na kila aina ya uovu na uharibifu ndani ya majumba. Kuna sababu nyingi kwa mwenye kuamini kuwa makini katika kuijenga na kuilinda nyumba yake katika misingi mema ya kiislam. Miongoni mwa sababu hizo ni: 1. Kujilinda yeye pamoja na familia yake kutokana na moto wa jahannam, na kujiweka mbali na ghadhabu zake. [At-Tahriym 66:6] يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَّا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ - 66:6 Enyi mlioamini! Jiokoeni nafsi zenu na watu wenu na moto ambao ambao kuni zake ni watu na mawe 2. Kujua wajibu wake juu ya jukumu la kuchunga nyumba, na kujiweka tayari kujibu kwa kila unachokichunga. Hadith: Kutoka kwa Abdullah, Allah amuwie radhi, kwamba Mtume SwallaAllahu ‘Alayhu wa Aalihi wa Ssallamamesema: “Nyote ni wachunga na nyote mtaulizwa juu ya mlivyovichunga. Kiongozi anaewaongoza watu ni mchunga na ataulizwa juu wachungwa wake. Mwanamume ni mchunga kwa watu wake wa nyumbani na ataulizwa juu ya wachungwa wake. Na mwanamke ni mchunga kwa nyumba ya mumewe na watoto wake nae ataulizwa juu ya wachungwa wake .Mtumwa ni mchunga katika mali ya bwana wake na anawajibika juu ya mali hiyo. Hakika nyote ni wachunga na na kila mmoja wenu anawajibika juu ya wachungwa wake” Imesimuliwa na Bukhari na Muslim 3. Nyumba ni sehemu ya hifadhi kwa binaadamu, kujiweka mbali na kila aina ya ubaya na uovu ukiwa wa mnyama, binaadamu au majini, na kupata utulivu ndani yake. Amesema Mtume SwallaAllahu ‘Alayhu wa Ssallam: Usalama wa mtu katika wakati wa fitnah ni kubakia nyumbani kwake. Kilicho muhimu zaidi ni kuzingatia kuwa nyumba ni sehemu nyeti (muhimu) ya kujenga mazingira mazuri ya kiislam, kwani jamii bora hujengeka kuanzia nyumbani. Kwa masikitiko makubwa majumba yetu mengi yamejiweka mbali na mafundisho sahihi ya kiislam. InshaAllaah katika makala hizi tutaweza kugusia na kutanabahisha baadhi ya vitu ambavyo huchangia kwa kiasi kikubwa kuharibika mfumo wa kiislam ndani ya majumba na jamii kwa ujumla, na kujaribu kutafuta njia muafaka kurejesha mazingira mazuri ndani ya majumba yetu. WabiLlaahi Attawfiyq InshaAllah itaendelea..

Misingi ya sheria ni chimbuko la elimu yaani dalili na ushahidi wa jambo unapochukuliwa. Sheria yetu ya kiislamu imejiegemeza katika misingi mikuu mine. Miwili ikiwa ni mikuu na miwili ikiwa ni tegemezi kama ifuatavyo:QUR’AANSUNNAH (HADITHI)IJMAAQIYAAS QUR’AAN - MSINGI MKUU Ni msingi wa kwanza katika misingi mikuu . Kitabu chake Allah Subhaanahu Wata’ala alichomteremshia Mtume wake (Salla Llahu ‘Alayhi Wasallam) SUNNAH(HADITHI) - MSINGI MKUU Ni msingi wa pili mkuu. Sunnah - Hadithi katika sheria ni kila aliloliamrisha Mtume (Salla llahu ‘Alayhi Wasallam) au alilolikataza au alilolipendekeza katika kauli na vitendo na iqrari- kitendo cha Mtume(Salla Llahu ‘Alayhi Wasallam) kumuona mtu akitenda jambo na asitoe maelekezo yoyote ya kukemea au kukataza. IJMA’A - MSINGI TEGEMEZI Ijma’a ni kongamano na makubaliano ya wanazuoni wa kiislamu baada ya Mtume(Salla llahu ‘Alayhi Wasallam) juu ya jambo au suala ambalo halikuelezwa bayana ndani ya Qur’aan au Sunnah QIYAAS- MSINGI TEGEMEZI Qiyaasi ni mizani ya kulipima jambo au suala ambalo halina ufafanuzi ndani ya Qur’aan au Sunnah na jambo au suala lililotajwa, kwa kulingana sababu(Illa)zao. Imeitwa tegemezi kwa sababu ya kutegemea Quraan na Sunnah katika kulipatia hukumu jambo kwa ujumla . HUKUMU ZA SHERIA YA KIISLAMU Faradhi/WajibuManduub/SunnahHaramuMubah/HalaliMakruuh FARADHI/WAJIBU Fardhi au Wajibu ni jambo ambalo kila Mukallaf amelazimishwa na sheria kulitenda na jambo lenye limethibitika katika Quraan au Sunnah kwa dalili isiyo na shaka. MANDUUB/SUNNAH Jambo linalotatikana na sheria kulitenda kwa kila Mukallaf lakini bila ya kulazimishwa. Pia hujulikana kwa majina yafuatayo, Mustahab – jambo linalopendeza, Naafilah, Tattawu’u. Na miongoni mwa mambo ya Sunnah zipo za kawaida na nyengine zilizotiliwa mkazo. HARAMU Ni lile jambo lililokatazwa kwa mtazamo wa kisheria na kupata adhabu huko akhera tuendako au hapa hapa duniani kwa mwenye kulitenda. MUBAAH/HALALI Jambo lililoruhusiwa kisheria au kupewa khiari muislamu katika kulifanya au kutolifanya bila ya kutahadharishwa nalo au kupata dhambi au thawabu. Asili ya vitu vyote kwanza huwa Mubaah mpaka ipatikane dalili ya kuthibitisha vyenginevyo. Hakuna thawabu wala dhambi kwa kutenda/kutolitenda isipokuwa tu ikiwa halikufanyika linaweza kupelekea madhara kama mtu kukataa/ kugoma kula ataweza kulazimishwa kwa lengo la kuhifadhi nafsi MAKRUUH Jambo ambalo linachukiza - linalolikirihisha- kulitenda kwa mtazamo wa sheria. Hastahiki mtu kupata adhabu ya Mola kwa kulitenda bali akiacha atapata thawabu. MAQAASIDU SHARI’AH – MAKUSUDIO YA SHERIA Haya ni mambo ambayo sheria yetu ya kiislamu inatutaka tuyahifadhi na kuhakikisha tunayalinda kwa kuyatekeleza ipasavyo. 1 KUHIFADHI DINI- Kuhakikisha dini yeu inasimama katika ardhi na kuwa tayari kuilinda dini hii kwa ajili ya Allah Subahaanahu Wata’aala 2 KUHIFADHI NAFSI- Kuhakikisha haki ya kimsingi ya kila binadamu ya kuishi inatekelezwa na kuifanya haki hi iendelee katika ardhi kwa kutumia njia za halali (ndoa) katika kuongeza kizazi 3 KUHIFADHI AKILI- Kwa kuhalalisha kila chenye kuihifadhi akili na kuharamisha kila chenye kuleta madhara kwa akili kwani akili ni chimbuko la mambo yote ya kheri na moja katika mambo yanayoangaliwa kwenye kukalifishwa 4 KUHIFADHI KIZAZI- Ili kuweza kujenga jamii iliyo salama na madhubuti katika tabia na maadili na pia kuhakikisha kitakachohalalishwa katika maingiliano ya ndoa kimehalalishwa kwa mujibu wa sheria. 5 KUHIFADHI MALI- Mali ndio msingi wa kipato kwa mja hivyo ni wajibu kuhakikisha inahifadhiwa na kupatikana adhabu kwa walioifisidi SUNNAH Kilugha lina maana ya njia au mwenendo . Katika kulitafsiri neno hili na jinsi linavyotumika kisheria itabidi tuliangalie katika hali tofauti na maana zake ili tuweze kupambanua wakati linapotumika linakusudiwa kitu gani. SUNNAH KWA MTAZAMO WA KIHADITHI Ni kila kilichopokelewa kutoka kwa Mtume Salla llahu ‘Alayhi Wasallaam katika kauli ,vitendo , iqrari , sifa ya kimaumbile , sifa ya kitabia tokea kabla ya kupewa utume mpaka baada ya kupewa utume. Na katika maana hii neno sunnah na hadithi ni sawasawa SUNNAH KWA MTAZAMO WA KISHERIA Ni kila aliloliamrisha Mtume (Salla llahu ‘Alayhi Wasallam) au alilolikataza au alilolipendekeza katika kauli na vitendo na iqrari- [kitendo cha Mtume(Salla llahu ‘Alayhi Wasallam) kumuona mtu akitenda jambo na asitoe maelekezo yoyote ya kukemea au kukataza] Na jambo hili kutumika kama dalili katika hukumu ya kisheria. SUNNAH KWA MTAZAMO WA KIFIQH Ni kila jambo ambalo limethibiti kwa Mtume Salla llahu ‘Alayhi Wasallam lakini halipo katika hukumu ya fardhi wala wajibu. ISTWILAHI Maana ya neno kwa mtazamo wa kisheria.Mara nyingi maneno yana asili ya lugha ya kiarabu na hivyo kuwa na maana mbili moja ya kilugha – linavyojulikana neno kilugha na maana nyengine ya kiistwilahi – kisheria. Na maana hii ya kisheria ndio inayohitajika kutumika na kufanyiwa kazi.